Γιώργος Σταθάκης: Μνημόνιο και Μεσοπρόθεσμο δεν απαντούν στο ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους

• Aρχική
• ΠΟΛΙΤΙΚΗ
• ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
• Γιώργος Σταθάκης: Μνημόνιο και Μεσοπρόθεσμο δεν απαντούν στο ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους

Γιώργος Σταθάκης: Μνημόνιο και Μεσοπρόθεσμο δεν απαντούν στο ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους

Χρήστου Δημήτρης

Ημερομηνία δημοσίευσης: 12/06/2011

Δεν υπάρχει σχέδιο για το χρέος και δεν υπάρχει σχέδιο για τα δημόσια οικονομικά. Το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει το παραμικρό σχέδιο για την επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση, την κατάρρευση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα (20-30%), την ύφεση, και τις ατέλειωτες οριζόντιες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες.

Ο Παπανδρέου είναι πρωθυπουργός "μιας χρήσης", "αναλώσιμος", διαχειριστής μιας κατάστασης εν αναμονή των πραγματικών εξελίξεων, οικονομικών και πολιτικών. Η Ε.Ε. και το ΔΝΤ συνεχίζουν να μας δανείζουν προκειμένου να “κερδίζουν χρόνο”, να απορροφούν το ελληνικό χρέος από το τραπεζικό σύστημα και κυρίως να συντηρούν τη νεοφιλελεύθερη πολιτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παρά το γεγονός ότι γνωρίζουν ότι είναι αδιέξοδη. Σήμερα, τονίζει ο καθηγητής Πολιτικής Οικονιομίας και αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργος Σταθάκης, ο λόγος που κυριαρχεί από τις εγχώριες δυνάμεις είναι ένα μείγμα “παρδαλών θεωριών” και “γραφικών προτάσεων” νεοφιλελεύθερης κοπής, ανακυκλωμένων από παλαιότερες εκθέσεις του ΔΝΤ, δέκα χρόνια πριν. Αναλυτικά η συνέντευξη:

* Το Μνημόνιο, με την εφαρμογή του οποίου υπέθεταν ότι θα έβγαιναν τρία χρόνια ομαλού δανεισμού της χώρας, απέτυχε στον μισό χρόνο! Τι νόημα έχει το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, όταν είναι μαθηματικά βέβαιο πως δεν οδηγεί πουθενά, παρά στη χρεωκοπία της χώρας; Γιατί συνεχίζουν να μας δανείζουν όταν, για παράδειγμα, οι ιδιωτικοποιήσεις μέχρι το 2015 δεν αρκούν ούτε για τα τοκοχρεωλύσια ενός χρόνου;

Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, όπως και το Μνημόνιο, αποτελούν ασκήσεις προσομοίωσης της πραγματικότητας, είναι, με άλλα λόγια, ασκήσεις επί χάρτου κενές περιεχομένου. Υποτίθεται ότι τόσο το Μνημόνιο, όσο και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα επιδιώκουν την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού προκειμένου να μην τροφοδοτείται το χρέος με νέο πρωτογενές έλλειμμα. Μόνο που αυτό απέτυχε με το Μνημόνιο, διότι, ενώ μειώθηκε το 2010 το έλλειμμα κατά 6 μονάδες του ΑΕΠ, από 15 σε 9, το πρώτο εξάμηνο του 2011 φάνηκε να ανεβαίνει ξανά στο 12%. Άρα είναι πλήρως λάθος η πολιτική.

Ταυτόχρονα, ακόμα και αν ισοσκελιστεί ο προϋπολογισμός, το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα δεν απαντούν στο ερώτημα της βιωσιμότητας του χρέους, το οποίο τότε θα είναι κατά γενική ομολογία στο 190-200% του ΑΕΠ. Συνεπώς, και στα δύο επίπεδα, η πολιτική είναι απόλυτα παραπλανητική, και από ένα σημείο και μετά άνευ νοήματος, καθώς εδράζεται σε φαντασιακές παραμέτρους.

Οι “ιδιωτικοποιήσεις” είναι ένα ακόμα φαντασιακό στοιχείο, που δεν απαντά σε κανένα από τα δύο προηγούμενα ερωτήματα. Ας υποθέσουμε ότι πουλάμε τα ελάχιστα που έχει το Δημόσιο και λαμβάνουμε 50 δισ. Το χρέος αποκλιμακώνεται από την ετήσια αύξηση ενός χρόνου. Δεν γίνεται ούτε κατά διάνοια “βιώσιμο”. Συνεπώς, δεν υπάρχει σχέδιο για το χρέος και δεν υπάρχει σχέδιο για τα δημόσια οικονομικά. Το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει το παραμικρό σχέδιο για την επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση, την κατάρρευση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα (20-30%), την ύφεση και τις ατέλειωτες οριζόντιες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες.

Η Ε.Ε. και το ΔΝΤ συνεχίζουν να μας δανείζουν προκειμένου να “κερδίζουν χρόνο”, να απορροφούν το ελληνικό χρέος από το τραπεζικό σύστημα και κυρίως να συντηρούν τη νεοφιλελεύθερη πολιτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παρά το γεγονός ότι γνωρίζουν ότι είναι αδιέξοδη.

* Ο Παπανδρέου τα δίνει όλο για παράταση της εξουσίας του. Οι δανειστές και συγκεκριμένα η Ε.Ε. γιατί αποδέχονται μια αποτυχημένη συνταγή που θέτει σε κίνδυνο τα δάνεια, αλλά και τις αποδόσεις των επενδύσεων των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στη χώρα μας, στην πιθανότητα χρεωκοπίας;

Ο Παπανδρέου είναι πρωθυπουργός “μιας χρήσης”, “αναλώσιμος”, διαχειριστής μιας κατάστασης εν αναμονή των πραγματικών εξελίξεων, οικονομικών και πολιτικών. Οι δανειστές περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα σε παγκόσμιο επίπεδο (εάν θα υπάρξει στασιμότητα ή ανάπτυξη), περιμένουν να δουν την πορεία της αμερικανικής οικονομίας (στην οποία διατηρείται για άλλο έναν χρόνο η χαλαρή πιστωτική πολιτική) και περιμένουν να δουν αν θα σταθεροποιηθεί ή θα επιδεινωθεί η κατάσταση διεθνώς. Ανάλογα θα δράσουν.

* Αν περάσει το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, η Ελλάδα θα είναι χειροπόδαρα δεμένη και το δίλημμα που θα παιχτεί είναι λίγα ή τίποτα, ευρώ ή δραχμή. Ποιες δυνατότητες εναλλακτικής διεξόδου από την κρίση μπορεί να έχει σε ένα τέτοιο πολιτικό περιβάλλον η αντιπολίτευση και ειδικότερα η αριστερά;

Οι εναλλακτικές προτάσεις για το χρέος δεν υπάρχουν, διότι εκεί δεν υπάρχει εθνική λύση. Για το ελληνικό χρέος, όπως και το ιρλανδικό, το πορτογαλικό κ.λπ., υπάρχει μόνο ευρωπαϊκή λύση. Οποιαδήποτε άλλη συζήτηση δεν έχει νόημα.

Η αριστερά νομίζω ότι ορθώς προέβαλε από την αρχή την ευρωπαϊκή διάσταση και την ανάγκη ενός βιώσιμου σχεδίου διαχείρισης του ευρωπαϊκού χρέους. Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις γι' αυτό, αλλά αυτό είναι αντικείμενο συζήτησης. Το δεύτερο που έθεσε ορθά η αριστερά είναι η διαχείριση του ελληνικού δημοσιονομικού προβλήματος. Εκεί οι θέσεις της είναι αρκετά σαφείς. Όχι πολιτική λιτότητας εν μέσω της ύφεσης (ο χρυσός κανόνας του Κέυνς). Άρα σταδιακή αποκλιμάκωση των δημοσίων δαπανών από το 50% (στο οποίο τις ανέβασε εκτάκτως η Νέα Δημοκρατία) στο 45%, που είναι εδώ και 15 χρόνια σταθεροποιημένες και που είναι κοντά και στον ευρωπαϊκό μέσο όρο (47%). Αύξηση των δημοσίων εσόδων από το 38% στο 43%, κυρίως μέσω της αύξησης των άμεσων φόρων από τα ευκατάστατα και τα μεσαία στρώματα. Σοβαρές μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα για να εξοικονομηθούν πόροι από τη σπατάλη και τη διαφθορά, αλλά οι πόροι αυτοί πρέπει να επανέλθουν στους ίδιους τομείς, όχι μόνο για να βελτιώσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες στους πολίτες, αλλά κυρίως για να ενεργοποιήσουν νέους παραγωγικούς πόρους και να συμβάλουν στην ανάκαμψη της οικονομίας.

* Υπάρχει πιθανότητα η Ε.Ε. και οι κυριαρχούσες δυνάμεις να αναλάβουν πρωτοβουλίες αλλαγών στην οικονομική πολιτική της Ένωσης και τον ρόλο της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας ώστε να περισώσουν την Ελλάδα από την κατάρρευση και τις πιθανότητες η κρίση να γίνει ντόμινο στις αδύνατες οικονομίες;

Φοβάμαι ότι δεν διαφαίνεται τέτοια προοπτική άμεσα, αν και όλο και περισσότερες πολιτικές δυνάμεις αρχίζουν να συζητούν πιο σοβαρά εναλλακτικές προτάσεις.

* Δεν είναι επικίνδυνη εξέλιξη μια χώρα να αναγκαστεί να βγεί από το ευρώ;

Τόσο η έξοδος από το ευρώ όσο και η αναδιάρθρωση του χρέους θα λειτουργήσουν ως ντόμινο και για τον λόγο αυτό τις αποστρέφονται προς στιγμή. Εντούτοις, ελλείψει ρεαλιστικής πολιτικής για το χρέος, η αναδιάρθρωση είναι σχεδόν αναπόφευκτη. Σε κάθε περίπτωση, εξακολουθώ να αποκλείω το ενδεχόμενο επιστροφής σε μια ελεύθερα κυμαινόμενη δραχμή, ενώ θεωρώ πιθανό το σενάριο της “εσωτερικής υποτίμησης εντός του ευρώ”, της επιστροφής δηλαδή σε μια δραχμή κλειδωμένη με νέα ισοτιμία στο ευρώ.

* Με τον δημόσιο τομέα σε διάλυση και τον ιδιωτικό σε τόσο μεγάλη κρίση, πώς μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα βρεθούν εγχώριες δυνάμεις ικανές να οδηγήσουν τη χώρα στην οικονομική ανασυγκρότηση που απαιτείται;

Όταν βρεθούν τέτοιες εγχώριες δυνάμεις, υποθέτω ότι θα μιλήσουν, θα εκφέρουν κάποιον λόγο, και πιθανόν να είναι και πειστικός. Μόνο που σήμερα ο λόγος που κυριαρχεί από τις εγχώριες δυνάμεις είναι ένα μείγμα “παρδαλών θεωριών” και “γραφικών προτάσεων” νεοφιλελεύθερης κοπής, ανακυκλωμένων από παλαιότερες εκθέσεις του ΔΝΤ, δέκα χρόνια πριν. Άνοιγμα των επαγγελμάτων, συρρίκνωση των δημοσίων δαπανών στο 30% του ΑΕΠ, πλήρη απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, δραματική συρρίκνωση των μισθών. Αυτές οι σκέψεις προδιαγράφουν την επιστροφή μιας σχετικά ανεπτυγμένης οικονομίας στο υπανάπτυκτο παρελθόν της. Μόνο που, εν πολλοίς, η προδιάθεση αυτή για επιστροφή στο υπανάπτυκτο παρελθόν υπογραμμίζει το πόσο οι εγχώριες δυνάμεις διατηρούν τις παραδοσιακές δοξασίες και νοοτροπίες τους, παρά την προφανή οικονομική πρόοδο.

πηγή avgi gr